روسیه و ناتو نگرش روسیه به طرح گسترش ناتو به سوی شرق
بدنبال اصلاح سیاست خارجی روسیه که با برکناری آندره کوزیرف وزیر خارجه غربگرا و انتخاب یوگنی پریماکف از اعضای سابق دفتر سیاسی حزب کمونیست شوروی همراه گردید . این کشور با توجه به تخریب وضعیت امنیتی و ژئوپلتیکی که از ناحیه توسعه ناتو به طرف مرزهای آن حادث می گردید ، ضمن مخالفت جدی با طرح گسترش ، هشدارهایی را نیز مبنی بر امکان بازگشت به دوران گذشته و تخریب روابط نوپای روسیه و غرب را مطرح می کند . اما غرب نیز همچنان به توسعه ناتو به کشورهای همسایه نزدیک روسیه مصر بوده و ظاهرا مدعی است که عضویت کشورهای جدید در نهادهای اروپایی قادر است از یک سو دموکراسی و ارزش های جهانی و از سوی دیگر ثبات سیاسی و امنیت در نیمه دوم قاره اروپا را به ارمغان آورد . اما روس ها طرح گسترش ناتو به شرق را اقدامی برای بی ثباتی در منطقه و منزوی نمودن این کشور تلقی کرده و به این باورند که گسترش ناتو اساسا با منافع ملی روسیه در تضاد است . روس ها به جای طرح گسترش ناتو ، طرح امنیت فراگیر و دسته جمعی اروپا و توجه به مکانیزم سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) را پیشنهاد نموده اند . پافشاری و تصمیم قاطع غرب به اجرای طرح گسترش قلمرو جغرافیای ناتو از یک طرف و درگیر بودن روس ها با مشکلات متعدد سیاسی – اقتصادی در نهایت موجب شدند تا در سال 1996 روسها از سیاست مخالفت صرف با طرح گسترش به سیاست مخالفت توام با مذاکره روی آورند . در این راستا روسها مذاکراتی را با غرب به منظور تعدیل طرح گسترش ناتو و همچنین کسب ما به ازایی در قبال موافقت غیر آشکار با طرح گسترش ناتو را در اواخر سال 1996 به عمل آوردند. نتیجه ای این مذاکرات منجر به امضای معاهده پاریس در 27 ژوئن 1997 بین روسیه با رهبران 16 کشور عضو ناتو و دبیر کل این سازمان گردید . بر اساس این معاهده ضمن تنظیم روابط ویژه روسیه و ناتو ، برخی از نگرانی های این کشور در قبال گسترش ناتو مورد ملاحظه قرار گرفت .
رساله کارشناسی ارشد رشته روابط بین الملل ، دانشگاه شهید بهشتی
تاریخ دفاع : بهمن 1375 / محمد حسن حبیب الله زاده