بررسی مفهوم منازعه در نظریه های روابط بین الملل و ژئوپلتیک
دکتر عبدالعلی قوام ، دکتر زهرا احمدی پور ، دکتر محمد رضا حافظ نیا ، دکتر ریباز قربانی نژاد
یکی از مباحث مطرح در نظریه ها و مکاتب روابط بین الملل و ژئوپلتیک ، بحث سرچشمه های منازعات و مناقشات بین دولت هاست . از آنجا که تنش و منازعه بین دولت ها و حکومت ها همواره در سطوح و ابعاد مختلف رخ داده و در آینده نیز شاهد آن خواهیم بود . صاحب نظران و نظریه پردازان مکاتب مختلف روابط بین الملل و ژئوپلتیک به شیوه های مختلف سعی کرده اند ریشه ها و عوامل ایجاد کننده مناقشات بین المللی را شناسایی و تبیین نمایند . مکتب های فکری و فلسفی مطرح در روابط بین الملل بر اساس رهیافت و رویکردی که نسبت به تحلیل مسائل جهانی دارند ، در زمینه بروز اختلاف و کشمکش میان واحدهای سیاسی در ابعاد مختلف محلی ، ملی ، منطقه ای و جهانی به ارائه دیدگاه خود پرداخته اند . با عنایت به اهمیت موضوع عوامل ایجادکننده تنش و منازعه در روابط دولت ها ، دیدگاه های مختلف و متنوعی از سوی اندیشمندان رشته های علمی و همچنین مکاتب فکری و فلسفی مختلف در این زمینه ارائه شده است . به نظر می رسد هر کدام از نظریه های مطرح در روابط بین الملل با توجه به مبانی فلسفی و رویکردهای علمی اندیشمندان آن ، موارد مختلف و متناقضی را به عنوان عوامل منازعه آفرین میان دولت قلمداد کرده اند . اندیشمندان ژئوپلتیک نیز هر کدام جنبه ای از عوامل ژئوپلتیکی را در بروز منازعه بین دولت ها بررسی کرده و نگاهی جامع و کامل به این پدیده نداشته اند . در این مقاله ، با بهره گیری از رویکرد توصیفی – تحلیلی و در یک مطالعه تطبیقی ، سرچشمه های بروز منازعه میان دولت ها در چارچوب نظریه های روابط بین الملل و ژئوپلتیک بررسی خواهد شد .
فصلنامه راهبرد ، سال بیست و سوم ،شماره 70، بهار 1393 .