گذار از تفاسیر مضیق مفاهیم و پیامدهای سلطه پوزیتویسم در مطالعه روابط بین الملل
دکترعبدالعلی قوام ، دکتر سمیرا محسنی
به هنگام طرح پوزیتویسم در روابط بین الملل ، فضای فکری به سمتی سوق می یابد که طی آن به دنبال یافتن الگوهای رفتاری مشابه و تکرار شدنی و عینی همراه با خروجی های مشخص است ،چرا که به نظر می رسد پوزیتویسم خواهان تضمینی برای آینده خویش بوده ، و در پی فرمول های مشخص برای مسائل خویش است تا پاسخ های معین و ثابت را در پی داشته باشد.
در این مقاله در تلاش هستیم تا دریابیم چگونه مفاهیم عمده ای همچون امنیت ،صلح، محیط زیست ، توسعه و جز اینها که دستخوش تفاسیر مضیق گردیده اند ، نمی توان با الگوهای ثابت پوزیتویستی پویایی نظام بین الملل را نشان داد . تحت این شرایط مفاهیم در انزوا شکل نگرفته وصرفا بازتاب و نمایی از معنا را در دوران خویش بازگو می کنند . این مفاهیم در زمان و مکان های متعدد یکسان نیستند ، چرا که ذهن بشری به مثابه موضوعات و فرمولهای شکل گرفته مسائل طبیعی نیستند و افکار و تفاسیر انسان ها از خواستها و مفاهیم، تحت شرایط زمان و مکان و اندیشه های دوران خویش و حوادث ساخته شده ، در بستر های مهیا برای آنها مشخص و نمایان می شود . در مقابل یکسان نگری پوزیتویستی با تفاسیر موسعی که از مفاهیم روابط بین الملل بعمل می آید ، از نظریه های انتقادی برای نشان دادن تحولات پارادایمی بهره گرفته می شود .
فصلنامه رهیافت های سیاسی و بین المللی ، سال پنجم ، شماره 35 ، پاییز 1392 .