کدام دیپلماسی ؟
گرچه همه دولت ها از ابزار دیپلماتیک در روابط خارجی خود با سایرین بهره می گیرند ولی نباید تصور کرد که همه آنها در این امر موفق هستند ، همینطور باید آگاه بود که رفتار دیپلماتیک و مدیریت و روابط بین الملل در دوره های مختلف ریاست جمهوری در یک نظام سیاسی یکسان نیست ، دلیلی که می توان برای آن بر شمرد اینکه در فرآیند سیاستگذاری ها و اجرای سیاست ها در دوره های مختلف ریاست جمهوری نگرش تصمیم گیرندگان به سیاست های منطقه ای و جهانی به لحاظ شخصیتی ، فرهنگی ، آگاهی یا عدم آگاهی تفاوت فاحشی دارد . بی تردید اگر سیاستگذاران و مجریان سیاست خارجی به تفکر و بینش جهان پر از دوستی ، همکاری و در عین حال رقابت اعتقاد داشته باشند تصمیمات و سیاستگذاری در شرایط متفاوتی صورت می گیرد آنگاه می توانستیم بگوییم این نوع نگاه بر رفتار دیپلماتیک آنها تاثیر می گذارد . این نوع رفتار است که موجب می شود دولتمردان رویکرد تعامل با جهان را برگزینند . بنابراین این تفاوت را می توان در بسیاری موارد از بعد روانشناسی سیاسی بررسی کرد درک گونه شناسی شخصیتی دست اندرکاران سیاست خارجی و دیپلماسی است که می تواند دیپلماسی مطلوب یا نامطلوب ، موفق یا ناموفق را از یکدیگر تمایز دهد . نباید فراموش کرد که صحنه روابط بین الملل با صحنه داخلی کشورها کاملا متفاوت است ، زیرا در عرصه دیپلماسی با کنشگران متعدد ، منافع ، ساختارهای حکومتی ، امکانات و پتانسیل های متفاوت بازیگران مواجه هستیم . بدین ترتیب دیپلماسی ای موفق است که بتواند قابلیت های استخراجی خود را در عرصه سیاست بین الملل در زمینه های فناوری ، مالی ، تجاری ، سیاسی ، امنیتی ، فرهنگی و اجتماعی ارتقاء بخشد . برعکس در یک دیپلماسی ناموفق به جای افزایش توانایی های بین المللی خود دولت مجبور است منابع انسانی ، سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی خویش را فدای توانایی های استخراجی دشمنان ، رقبا و دوستان کند این در حالی است که در یکی از تعاریف ، سیاست به هنر « ممکنات » اشاره می شود . دولتمردان باید اولا ممکنات را به درستی تشخیص دهند و در مرتبه دوم باید از امکانات و بدیل های موجود داخلی و بین المللی حداکثر بهره برداری را در جهت تامین زندگی مطلوب برای مردم خود به عمل آورند . تفاوت در شیوه روابط بین المللی و مدیرت دیپلماسی را می توان به صورت های مختلف مشاهده کرد از جمله بهر ه گیری صحیح یا ناصحیح از امکانات بالقوه یا بالفعل در عرصه روابط بین الملل ، برداشت درست یا نادرست از رویدادهای منطقه ای ، پیش بینی های صحیح یا ناصحیح پیرامون وقایع و شکل گیری ائتلاف ها و اتحادهای آتی در جهان پیرامون ، تبدیل دوستان به کشورهای بی طرف و کشورهای بی طرف به دشمن یا بالعکس ، بهره گیری یا عدم گیری از نیروهای متخصص و کارآزموده در امر اداره دیپلماسی ، ایجاد یا عدم ایجاد سازگاری میان تعهدات و توانایی ها ، انعطاف پذیری یا ناپذیری در مقابل شرایط دگرگون شونده محیط بین المللی ، آگاهی یا عدم آگاهی از جابه جایی نیروها در منطقه و جهان ، بسنده کردن یا نکردن به بدیل های محدود از لحاظ یارگیری ها در عرصه سیاست جهانی ، افزایش یا کاهش توانایی های چانه زنی در عرصه سیاست های منطقه ای و جهان ، ارزیابی درست یا نادرست از اتخاذ تصمیم گیری های سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی ، توانایی یا ناتوانی در ایجاد سازش میان هدف های متعارض و... از مواردی هستند که در حقیقت یک دیپلماسی مطلوب را از یک دیپلماسی نامطلوب یا ناموفق متمایز می کند .
روزنامه آرمان ، دوشنبه 2 تیر 1393 / شماره 2500 .